ارزش بازار سرمایه از 666 هزار میلیارد تومان گذشت

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

با افزایش حجم سرمایه‌اری در بورس ارزش کل بازار سرمایه به مرز 666 هزار میلیارد تومان رسید این به معنای این است از اول سال تاکنون 140 هزار میلیارد تومان، معادل 33 میلیارد دلار به ارزش کل بازار سرمایه اضافه شده است. به گزارش همشهری، رشد نماگرهای بورس تهران با خود سایر مولفه‌های اثرگذار بازار سرمایه را هم بالا کشیده است. از یک طرف ارزش معاملات با افزایش مواجه شده است و از سوی دیگر ارزش کل بازار سرمایه ناشی از رشد قیمت سهام شرکت‌ها و همین‌طور افزایش حجم سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها به نحو چشمگیری افزایش یافته است. ظرف هفته گذشته میانگین ارزش روزانه معاملات در بورس و فرابورس هم با یک جهش خیره‌کننده مواجه به طوری که میانگین ارزش روزانه معاملات از 300 میلیارد تومان به بیش از 600 میلیارد تومان و حتی در برخی روزها به 750 میلیارد تومان رسید، به رغم تحلیلگران این به معنای این است که جریان ورود پول پرقدرت به بازار سهام شتاب گرفته است. در طول دوهفته گذشته کارشناسان ده‌ها تحلیل منتشر کردند که در آن دلایل رشد بازار سهام شتاب گرفته است. در طول دوهفته گذشته کارشناسان ده‌ها تحلیل منتشر کردند که در آن دلایل رشد بازار سهام به طور مفصل تشریح شد. عمده‌ترین دلیل رشد بازار سهام در این تحلیل‌ها بر محور سه گانه استوار بود که عوامل اصلی آن رشد قیمت مواد خام در بازارهای جهانی، افزایش قیمت دلار و همین‌طور نفت بود. با این حال همه این تحلیل‌ها دال بر این است که رشد بازار سهام همچنان ادامه خواهد یافت و این رویه که به وضعیت اقتصاد جهانی گره خورده است تا زمان رشد قیمت‌هایی که تعیین‌کننده بودجه سالانه اقتصاد است امتداد پیدا خواهد کرد. با این همه محاسبات آماری نشان می‌دهد که تا این جای کار هم بازار سرمایه ایران با یک رشد عظیم مواجه شده است و این همان رشدی است که بازده بازار سرمایه ایران را به صدر همه بازارهای جهانی رسانده است. به طوری که هم‌اکنون بورس تهران با 22 درصد بازده در صدر همه بورس‌های دنیا حتی نیویورک، لندن، پاریس، توکیو، هنگ‌کنگ و شانگهای قرار گرفته است.

رشد 137 هزار میلیارد تومان

داده‌های آماری از وضعیت بازار سرمایه ایران نشان می‌دهد از اول سال تاکنون ارزش کل بورس تهران با 52 هزار میلیارد تومان رشد از 323 هزار میلیارد تومان در ابتدای سال به 374 هزار میلیارد تومان در پایان مبادلات هفته قبل رسیده است. در همین مدت ارزش کل فرابورس هم با 30 هزار میلیارد تومان رشد از 103 هزار میلیارد تومان به 133 هزار میلیارد تومان رسیده است این به معنای این است که ارزش کل بورس تهران و فرابورس از اول سال تاکنون جمعا هزار میلیارد تومان معادل 20 میلیارد دلار رشده کرده است. با این حساب در این مدت ارزش کل بورس و فرابورس جمعا به 507 هزار میلیارد تومان رسیده است. اگر این ارقام را با مقدار رشد صندوق‌های سرمایه‌گذاری که هم‌اکنون به اصلی‌ترین درگاه ورود سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه تبدیل شده است جمع ببندیم ارزش کل بازار سرمایه از مرز 666 هزار میلیارد تومان تجاوز خواهد کرد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری که در مدت اندک حضورشان در بازار سرمایه توانسته‌اند 2 میلیون و 300 هزار سرمایه‌گذار را به سمت خود جذب کنند توانسته‌اند از اول تاکنون 60 هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید وارد بازار سرمایه کنند. مطابق آمارها ارزش کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم‌اکنون به مرز 159 هزار میلیارد تومان رسیده است که با محاسبه ارزش کل بورس تهران و فرابورس این مقدار جمعا به 666 هزار میلیارد تومان می‌رسد. ارزش کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری اواخر سال گذشته کمتر از 100 هزار میلیارد تومان بود اما امسال تحت‌تأثیر رشد شاخص‌ها و افزایش تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به بورس بر حجم ورود نقدینگی به صندوق‌ها اضافه شد.

ارزش کل معاملات بازار سرمایه

داده‌های آماری از وضعیت معاملات انجام شده در بازار سرمایه هم نشان می‌دهد در پایان هفته گذشته ارزش کل معاملات بازار سرمایه از مرز 140 هزار میلیارد تومان فراتر رفت. از این مقدار 42 هزار میلیارد تومان در بورس تهران و 34 هزار میلیارد تومان در فرابورس انجام شده است. در بورس کالا هم جمعا 64 هزار میلیارد تومان مبادله انجام شده که تقریبا دوبرابر بورس‌های تهران و فرابورس است. ترکیب معاملات انجام شده نشان می‌دهد از مجموع کل معاملات 33 هزار میلیارد تومان به معاملات کالا اختصاص داشته و بقیه مربوط به معاملات اوراق بهادار بوده است. کالاهایی که اکنون در بازار سرمایه داد و ستد می‌شود شامل محصولات پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی، محصولات صنعتی و معدنی و محصولات کشاورزی است. براساس داده‌ای موجود از مجموع کل معاملات بورس کالا بیش از 50درصد مربوط به معاملات اوراق بهادار شامل اوراق آتی سکه، گواهی سپرده، اوراق سلف‌موازی استاندارد و همین‌طور واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاص داشته است. در این مدت جمعا 33 هزار میلیارد تومان به اوراق بهادار اختصاص داشته است.

در فرابورس هم 20 هزار میلیارد تومان مربوط به بازار ابزارهای نوین مالی بوده و بقیه صرف خرید سهام شده است. در این مدت سرمایه‌گذاران 18 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی خریده‌اند. اطلاعات آماری از وضع معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس هم نشان می‌دهد از اول تاکنون بیش از 2200 میلیارد تومان از واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله را داد و ستد کرده‌اند که از این مقدار 1200 میلیارد تومان در بورس و 1000 میلیارد تومان هم در فرابورس مبادله شده است.

منبع: روزنامه همشهری/ شماره 7271

 

پایان هفته جنجالی بازار سهام

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

دنیای اقتصاد- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار تهران در معاملات هفته گذشته هرچند شاهد شرایط مناسبی بود اما با توقف دوباره نماد «های وب» پرحاشیه به پایان رسید. بازار سهام در معاملات هفته منتهی به 22 آذر، رشد 4/2 درصدی شاخص کل را تجربه کرد و بیشترین رشد هفتگی از شهریور ماه سال جاری را ثبت کرد. طی معاملات این هفته نماگر اصلی بازار سهام ضمن دو کانال‌شکنی در سطح 93 هزار و 284 واحدی قرار گرفت و بازدهی خود از ابتدای سال را به حدود 8/20 درصد رساند. معاملات پررونق هفته گذشته در حالی امیدواری‌ها و توجه‌های زیادی را به خود جلب کرد که توقف نماد «های وب» در معاملات روز چهارشنبه بار دیگر نگرانی‌هایی از مشکلات ساختاری بازار را به نمایش گذاشت.

نماد «های وب» در حالی در میانه معاملات روز چهارشنبه پس از معامله نزدیک به 57 میلیارد تومانی سهام متوقف شد که هیچ خبر تازه‌ای در مورد این شرکت منتشر نشده بود. توقف و سپس ابطال معاملات این نماد که پر تب و تاب‌ترین نماد بازار بود، موجی از نگرانی و حواشی را در بازار سهام به وجود آورد، به ویژه این ابطال پر حجم که شاید در تاریخ بورس بی‌سابقه بوده برای سرمایه‌گذارانی که اقدام به فروش سهام های وب و خرید سهام دیگر کرده بودند، مشکلات شدید اعتباری و مالی ایجاد کرده است.

در این میان نبود قوانین مدون در درون بازار سرمایه برای ادغام و قبضه مالکیت، مشکلات جدی را ایجاد کرده است. در حالی که دو شرکت «های وب» و پارس آنلاین بر سر ادغام به توافق رسیده‌اند، اجبار بورس به عرضه عمده سهام «های وب»  که براساس شرایط قرارداد به مالکان پارس آنلاین باید منتقل شود، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در مورد دلیل توقف نماد ذکر می‌شود. این در حالی است که انتقال سهام براساس ادغام، ماهیت معاملاتی متعارف بازار را نداشته است و عرضه بلوکی سهام می‌تواند ادغام را برهم بزند.

در رابطه با توقف «های وب» همچنین مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس، سعید محمد علیزاده در گفت و گو با پایگاه خبری بورس پرس، درباره علت توقف نماد «های وب» گفت: این تصمیم به علت بروز ابهامات جدید بود. وی ادامه داد: این ابهامات مربوط به بعد از انتشار توضیحات شرکت و بازگشایی هفته پیش نماد و ناشی از ارزش‌گذاری سهام بوده و قرار است استعلام کانون کارشناسان رسمی دادگستری دریافت شود. این مقام مسئول تأکید کرد: سازمان بورس با توجه به اهمیت واگذاری 17 درصد سهام «های وب» (که با اعلام قیمت 1000 تومان هر سهم همراه بود) تصمیم به توقف نماد گرفت تا نتیجه استعلام از مراجعه دریافت و بررسی‌های لازم انجام شود. محسن خدابخش مدیر نظارت بر بازارها و بورس‌های سازمان بورس هم گفت: با توجه به اثر اعلام قیمت پایه هر سهم در واگذاری بلوک 17 درصدی، معاملات روز چهارشنبه «های وب» تأیید نشد. گفتنی است 2940 سهامدار حقیقی و 3 حقوقی اقدام به خرید از 1499 فعال حقیقی و 35 حقوقی کرده بودند که همه معاملات «های وب» باطل شد.

در کنار بحث «های وب» روز چهارشنبه بازار شاهد تداوم بحث‌ها در مورد لایحه بودجه سال آینده کل کشور بود. البته لایحه بودجه هنوز تا طرح در صحن مجلس شورای اسلامی احتمال تغییرات جدی دارد. در همین حال در هفته گذشته بهای نفت در سطوح 63 تا 64 دلار برای هر بشکه نفت برنت قرار گرفته است. بهای هر تن مس به 6 هزار و 773 دلار رسیده است. بهای دو فلز روی و سرب نیز به ترتیب 3 هزار و 193 دلار و 2 هزار و 498 دلار گزارش شده است(در هر تن). (قیمت‌ها در لحظه تنظیم این گزارش ساعت 14 روز جمعه ذکر شده‌اند).

در گروه خودرویی روز چهارشنبه مهندسی نصیر ماشین برنامه افزایش سرمایه خود را اعلام کرد.

براساس پیشنهاد هیات مدیره به مجمع عمومی فوق‌العاده افزایش سرمایه این شرکت از مبلغ 127 میلیارد و 166 میلیون و 420 هزار ريال به مبلغ 207 میلیارد و 1600 میلیون و 420 هزار ريال (معادل 63 درصد) از محل آورده نقدی سهامداران (5/31 درصد) و سود انباشته (5/31 درصد) به منظور تأمین ساختار مالی و جبران نقدینگی و خرید ماشین‌آلات برای تجهیز ساختار مالی و جبران نقدینگی و خرید ماشین‌آلات برای تجهیز خط تولید صورت خواهد گرفت. در گروه پالایشگاهی روز چهارشنبه اعلام گزارش نمادهای متوقف همچنان ادامه خواهد یافت تا در مهم‌ترین گزارش پالایش نفت شیراز، پیش‌بینی سود هر سهم سال مالی منتهی به 29 اسفند را 2136 ريال اعلام کرد. این گزارش با تعدیل مثبت 76 درصدی سود هر سهم و پوشش 52 درصدی سود در 6 ماه نخست سال همراه بوده است. در گروه پتروشیمی نماد جهرم که اخیرا با فروش گسترده سهام وثیقه و تملک شده مواجه بود، افزایش سرمایه را در دستور کار قرار داده است. براساس تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده افزایش سرمایه از مبلغ 1500 میلیارد ريال به مبلغ 6940 میلیارد ريال (معادل 363 درصد) از محل مطالبات و آورده نقدی سهامداران مورد تصویب قرار گرفته است. افزایش سرمایه 121 درصدی این شرکت قطعی و 242 درصد آن در اختیار هیات مدیره است.

در گروه تجهیزات صنعتی، آمار پیشنهاد هیات مدیره به مجمع عمومی فوق‌العاده را برای افزایش سرمایه از مبلغ 500 میلیارد ريال به مبلغ 1200 میلیارد ريال (معادل 140 درصد) اعلام کرد. این افزایش سرمایه از محل سود انباشته به منظور اجرای طرح نوسازی ماشین‌آلات، تأسیسات و اصلاح ساختار ملی صورت خواهد گرفت.

در گروه دارویی نیز پیشنهاد هیات مدیره کیمیدارو به مجمع عمومی فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه از مبلغ 240  میلیارد ريال به مبلغ 579 میلیارد و 840 میلیون ريال(معادل 142 درصد) منتشر شده است. براساس این گزارش افزایش سرمایه از محل مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی به منظور اجرای طرح‌های توجیهی تولید پلت دارویی و افزایش ظرفیت فیلینگ و کاتونینگ انواع قطره، قرص و کپسول صورت می‌گیرد. در گروه زغال‌سنگ رئیس انجمن تولید زغال‌سنگ برای عرضه در داخل اشاره کرد و گفت: این قیمت‌گذاری باید براساس نرخ‌های جهانی یا اینکه تابع قیمت تمام شده فولاد باشد. محمد مجتهدزاده در گفت و گو با «ایسنا» با بیان اینکه نیاز کشور برای تأمین زغال به 5/3 میلیون تن خواهد رسید، گفت: در حال حاضر خریدار اصلی زغال سنگ ایران، ذوب‌آهن اصفهان است و این در حالی است که با واحد جدید ذوبی که توسط هلدینگ خاورمیانه(میدکو) در زرند در حال ایجاد است، نیاز کشور تا سال 1397 به 5/3 میلیون تن کنستانتره زغال سنگ باید 6 میلیونن تن از معادن زغال سنگ استخراج صورت گیرد. اکنون معادن زغال سنگ نصف این میزان تولید دارند.

مجتهدزاده در ادامه افزود: در سال‌های گذشته براساس قیمت تمام عوامل موثر در تولید محصول نهایی قیمت‌گذاری انجام می‌شد اما این مساله در چند سال اخیر با مشکل روبه‌رو شده است. رئیس انجمن زغال سنگ ایران با اشاره به راه‌حل این موضوع گفت: انجمن زغال‌سنگ پیشنهاد کرده است کمیسیون اقتصادی مجلس با بررسی موضوع، قیمت‌گذاری زغال‌سنگ آن را تابعی از قیمت جهانی قرار دهد و پیشنهاد دیگری نیز از سوی شرکت ذوب‌آهن مطرح شده مبنی بر اینکه قیمت زغال‌سنگ تابعی از قیمت تمام شده محصول نهایی این شرکت باشد. در مجموع هفته گذشته، هفته‌ای مثبت همراه با حواشی مربوط به نماد «های وب» بود که در آن شاخص سهام با رشد 4/2 درصدی مواجه شد و یکی از درخشان‌ترین هفته‌های خود طی سال جاری را تجربه کرد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4216

 

سبک 4 کشور در خصوصی‌سازی

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

دنیای اقتصاد: چرا ایران در زمینه خصوصی‌سازی در بخش‌های مختلف نتوانسته کارنامه قابل قبولی به دست آورد؟ عدم موفقیت در این زمینه در حالی است که استارت خصوصی‌سازی در ایران یک دهه دیرتر از سایر کشورهای در حال توسعه زده شد و این به معنی آن است که مسئولان می‌توانستند با استفاده از تجربیات کشورهای موفق در زمینه خصوصی‌سازی و با فرمولی دقیق و آزموده شده پا به این عرصه گذارند. «انحصار و رقابت، بخش حاکمیتی غیردولتی، خصوصی‌سازی و محیط کسب و کار» عنوان گزارشی است که در دومین کنفرانس اقتصاد ایران از سوی سید فرشاد فاطمی، معاون پژوهشی موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، مورد ارزیابی قرار گرفت. به گفته فاطمی، تجربه سایر کشورها و روند واگذاری‌ها، بیان‌کننده این نکته است که در دنیا، واگذاری‌ها ابتدا از بنگاه‌های کوچک و متوسط شروع می‌شود و بنگاه‌های بزرگ در مراحل آخر،واگذار می‌شوند؛ در حالی که در ایران این چنین نبوده است. از سوی دیگر بخشی از عدم موفقیت ایران در زمینه خصوصی‌سازی به اجرای ناصحیح روش‌های «رد دیون و خصوصی‌سازی به روش کوپنی» باز می‌گردد. روش‌هایی که موجب شدند تا خصوصی‌سازی در ایران با چالش‌های بسیاری مواجه شود. یکی از روش‌هایی که در این خصوص در دستور کار قرار گرفت، رد دیون بود. براساس آمار اعلام شده تا سال 94 حدود 21 درصد از واگذاری‌ها به روش رد دیون صورت گرفته و تنها 7/16 درصد از واگذاری‌ها به بخش خصوصی واقعی رسیده است. از سوی دیگر مابقی واگذاری صورت گرفته در این دوره زمانی نیز یا از طریق سهام عدالت بوده یا به طرق دیگر؛ روشی که موجب شد تا خصوصی‌سازی از طریق سهام عدالت نیز که از حدود یک دهه پیش اجرای آن در دستور کار قرار گرفت، موجب شد تا این روش نیز نه تنها نتواند به پیشبرد خصوصی‌سازی کمکی کند، بلکه خصوصی‌سازی را با چالش‌هایی نیز مواجه کند. چالش مهم و اصلی سهام عدالت در اجرا به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی و تعاونی‌های سهام عدالت شهرستانی برمی‌گردد. تعداد زیاد این تعاونی‌ها و به وجود آمدن هزینه‌های اجرایی بالا موجب شده تا سازمان خصوصی‌سازی اعتبارات زیادی را (به خصوص در سال‌های ابتدایی اجرای طرح) به این تعاونی‌ها تخصیص دهد. عدم کارآیی این تعاونی‌ها در اعمال مدیریت در شرکت‌ها به دلیل فقدان اطلاعات و تخصص کافی در فعالیت‌های تولیدی و فنی، عدم شفافیت قانون در خصوص نحوه کارکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری و تعاونی‌های شهرستانی از دیگر چالش‌های این بخش است. براساس آمار اعلام شده در راستای اجرای طرح سهام عدالت، در مجموع 30 شرکت سرمایه گذاری استانی و 344 تعاونی سهامی عدالت شهرستانی در کشور تشکیل شده است. اما در کنار روش‌های پیش‌گرفته در راستای خصوصی‌سازی در ایران می‌توان به روش خصوصی‌سازی کوپنی اشاره کرد. روشی که در بسیاری از کشورها از جمله روسیه، چک و لهستان در راستای خصوصی‌سازی اجرایی شد، اما اجرای این روش در این کشورها نیز بدون مشکل نبود؛ به طور که چالش اصلی این طرح در سایر کشورها نیز بدون مشکل نبود؛ به طوری که چالش اصلی این طرح در سایر کشورها به نحوه اجرای آن به ویژه در سطح صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی‌سازی باز می‌گردد؛ در ایران نیز شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی‌سازی را دارند که باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرند.

تجربه خصوصی‌سازی در دنیا

معاون پژوهشی موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی در ارائه مقاله خود به تجربه خصوصی‌سازی در کشورهای بلغارستان، آرژانتین، برزیل و آلمان پرداخت. براساس گزارش منتشر شده، بلغارستان انحلال شرکت‌های دولتی زیان‌ده را به عنوان روشی برای خصوصی‌سازی در دستور کار قرار داد و در سال‌های 1998-1997 توانست 113 شرکت زیان‌ده دولتی را منحل کند. این کشور در کنار منحل کردن کامل شرکت‌های زیان‌ده، ادغام شرکت‌ها را نیز در دستور کار قرار داد، روشی که موجب شد تا بتواند در کمترین زمان به نتیجه دلخواه دست پیدا کند. اقدام صورت گرفته از سوی این کشور در حالی است که ایران در بازه زمانی 1392- 1385 در مجموع موفق به اخذ مجوز انحلال 102 شرکت شده بود، اما از آن زمان تاکنون تنها انحلال 10 شرکت به اتمام رسیده است و باقی شرکت‌ها درگیر فرآیند انحلال هستند. اما آرژانتین به عنوان یکی از اولین و جامع‌ترین کشورها در امر خصوصی‌سازی در میان کشورهای در حال توسعه است؛ ویژگی بارز این کشور برای اجرای طرح خصوصی‌سازی شامل موارد پنچ گانه زیر است: «آغاز خصوصی‌سازی با شرکت‌هایی که ارتباط زیادی با مردم نداشت، سرعت فرآیند خصوصی‌سازی برای از دست ندادن حمایت مردمی، برگزاری مناقصات در یک فضای کاملا سیاسی، تمرکز مالکیت و شکل‌گیری ادغام‌های عمودی در برخی صنایع و بررسی وضعیت شرکت‌ها پس از واگذاری». روش پیش گرفته از سوی این کشور در حالی است که ایران در این زمینه با چالش «طولانی شدن فرآیند خصوصی‌سازی و عدم بررسی وضعیت شرکت‌ها پس از واگذاری و کسب تجربه برای خصوصی‌سازی‌های آتی» مواجه است.

برزیل نیز یکی از کشورهایی است که در این زمینه کارنامه موفقی داشته و افزایش سهم سرمایه‌گذاران خارجی از واگذاری‌ها را در دستور کار قرار داد و به این طریق توانست رشد بالای سرمایه‌گذاری خارجی را تجربه کند. این در حالی است که در ایران بخش خارجی در واگذاری‌ها مشارکت ندارند. اما از آلمان می‌توان به عنوان موفق‌ترین کشور در امر خصوصی‌سازی یاد کرد. این کشور گروه‌بندی بنگاه‌ها قبل از واگذاری و استفاده از روش‌های مختلف در واگذاری‌ها را در دستور کار قرار داد. اقدام صورت گرفته از سوی آلمان در حالی است که ایران در امر خصوصی‌سازی، شرکت‌ها بدون هیچ گروه‌بندی خاصی در لیست واگذاری قرار داده و خصوصی‌سازی در کشور با شرکت‌های بزرگ و برخی شرکت‌های عام‌المنفعه آغاز شده است. از سوی دیگر، براساس ماده 19 قانون اجرای سیاست‌های اصل 44، روش‌‌های مختلفی برای واگذاری در ایران تعریف شده است که در این خصوص می‌توان به واگذاری بنگاه‌ها و مالکیت، واگذاری مدیریت، تجزیه، واگذاری، انحلال و ادغام اشاره کرد که متاسفانه از پتانسیل قانونی موجود برای واگذاری‌ها به واسطه این روش‌ها استفاده نمی‌شود.

راهکار تحقق خصوصی‌سازی

پس از ارائه گزارش آخرین وضعیت خصوصی‌سازی در کشور، معاون پژوهشی موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، 6 راهکار برای تسریع در روند خصوصی‌سازی در کشور مطرح کرد. به گفته فاطمی، در ابتدا لازم است سازمان خصوصی‌سازی درباره شرکت‌های باقی‌مانده در لیست واگذاری، یک گروه‌بندی دقیق براساس وضعیت مالی و اقتصادی شرکت‌ها و حوزه فعالیت‌ آنها انجام دهد. استفاده از پتانسیل‌های قانونی در به کارگیری روش‌های مختلف در واگذاری یکی دیگر از راهکارهایی است که وی معتقد است می‌تواند مسیر خصوصی‌سازی در کشور را هموار کند. فراهم آوردن شرایط مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در واگذاری‌ها، رسیدگی به وضعیت شرکت‌های رد دیون شده، بازسازی ساختاری قبل از واگذاری، تسریع در فرآیند انحلال شرکت‌های دارای مصوبه انحلال از دیگر مواردی است که به گفته فاطمی می‌توان به واسطه آنها به خصوصی‌سازی در بخش‌های مختلف دست پیدا کرد. در کنار راهکارهای مذکور، وی آزادسازی را مهم‌تر از خصوصی‌سازی دانست.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4217

 

صعود شاخص سهام با سیگنال های جهانی

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

گروه بورس – همایون دارایی: بورس اوراق بهادار تهران روز گذشته تحت تاثیر بازگشایی مثبت بازارهای جهانی شاهد جهش شاخص کل بود.

در بازار دیروز معامله‌گران در حالی فعالیت خود ر شروع کردند که بازگشایی بازارهای جهانی توام با تقویت قیمت نفت و فلزات رنگین از جمله مس و روی بود. در این شرایط شاخص کل با رشد قیمت نمادهای فولاد مبارکه، چادر ملو، گل گهر، ایران خودرو، سرمایه‌گذاری معادن و فلزات و پالایشگاه اصفهان توانست به رشد 353 واحدی دست پیدا کند. با این رشد 4/0 درصدی، شاخص کل در پایان معاملات به رقم 91 هزار و 552 واحدی رسید.

دیروز شاخص کل هم وزن هم افزایش 12 واحدی عدد 17 هزار و 686 واحد را به نمایش گذاشت.

در گروه پالایشی دیروز دو نماد پالایشگاه لاوان و شیراز متوقف شدند. انتظار می‌رود همانند شرکت پالایش نفت بندرعباس، این دو شرکت نیز با تعدیل‌های مثبت همراه شوند. با توجه به وضعیت قیمت‌های اعلام شده از سوی شرکت پالایش و پخش تعدیل دیگر نمادهای پالایشگاهی نیز دور از دسترس نیست. در گروه لوازم خانگی دیروز شرکت کارخانجات پارس الکتریک اولین پیش‌بینی درآمد هر سهم 12 ماه منتهی به 30 اسفند 96 را به صورت حسابرسی نشده با سرمایه معادل 300 میلیارد ریال منتشر کرد.

شرکت کارخانجات پارس الکتریک با انتشار اولین پیش‌بینی سود سال 96 معادل 99 میلیارد و 539 میلیون ریال سود خالص پیش‌بینی کرد و بر این اساس مبلغ 332 ریال سود به ازای هر سهم اختصاص داد که در مقایسه با دوره مشابه سال مالی قبل معادل 6 درصد افزایش داشت.

در گروه انفورماتیک دیروز یک مقام مسوول از درج نام شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش با نماد معاملاتی «سپ» در فهرست شرکت‌های پذیرفته شده برای نرخ‌های بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران خبر داد.

روح‌الله مقدم، معاون شرکت بورس تهران در گفت وگو با خبرگزاری فارس از درج نماد معاملاتی پانصدو بیستمین شرکت پذیرفته در بورس خبر داد و گفت: با درج نماد معاملاتی «سپ» روی تابلوی معاملات بورس تهران به زودی سهام این شرکت در بورس اوراق بهادار عرضه می شود.

وی آفزود: این شرکت سوم آبان ماه 1396 با شماره 11541 موفق به پذیرش در بورس شد. این شرکت در تاریخ 14 اذر 1396 به عنوان پانصد و بیستمین شرکت پذیرفته در بورس در بخش «کامپیوتر  و فعالیت های مربوط به آن»، گروه و طبقه «مشاوره مربوط به نرم‌افزر و عرضه نرم‌افزار» با کد صنعت «722008» و نماد معاملاتی «سپ» در فهرست نرخ‌های بازار دوم بورس اوراق بهادار درج شده است.

این در حالی است که به رغم افزایش شمار شرکت‌های پذیرفته شده به چشم نمی‌خورد. در گروه خودرویی اعلام واگذاری بلوک 85/15 درصدی ایران خودرو منجر به صف خرید شد. دیروز قبل از شروع معاملات، نماد ایران خودرو تا حوالی ساع 25/9 بسته شد تا توضیحات این شرکت درباره عرضه بلوکی 85/15 درصدی اعلام شود. بعد از انتشار توضیح سمن عطایی معاون اقتصادی ایران خودرو، نماد «خودرو» با صف خرید همراه شد.

این بلوک که معادل یک کرسی هیات مدیره ایران خورو است، در دو بخش و شامل 6/5 درصد مربوط به شرکت نگار نصر و باقی معادل حدود 2/10 درصد هم مربوط به سرمایه‌گذاری سمند بوده است و در صورت فروش بلوک 85/15 درصدی، هیات مدیره ایران خودرو در مورد نحوه مصرف وجوه حاصله تصمیم خواهد گرفت. احتمالاً منابع حاصل از فروش این بلوک صرف اجرای پروژه‌ها و تسویه بخشی از تسهیلات و…. خواهد شد. در گروه خودرویی همچنین معاون وزیر صنعت با اعلام آخرین وضعیت قرارداد رنو فرانسه با ایدور، از احتمال اندک واگذاری سایت بن‌رو به رنو خبر داد.

محسن صالحی‌نیا در مورد قراردادهای خودروسازان با شرکای خارجی با  محوریت رنو فرانسه گفت: تاخیر شرکت بن‌رو در تولید مشترک رنو و ایدرو به دلیل مخالفت مدیرعامل سابق سایپا نبود بلکه با توجه به حضور چند زیر مجموعه سایپا در ترکیب سهامداری بن‌رو، از لحاظ فنی توافقی برای واگذاری به صورت مشترک انجام نشده است. وی با اعلام احتمال اندک واگذاری بن‌رو به رنو ادامه داد: در حالی مدیران ارشد رنو در این هفته به ایران می‌آیند که دو پیشنهاد ارائه شده مورد پذیرش قرار گرفته است. اولی تاسیس شرگت مشترک تا پایان سال میلادی 2017 و دومی ایجاد مرکز مهندسی مشترک رنو و ایدرو است. برای تولید مشترک، دو سایت دیگر به رنو پیشنهاد شده است.

به گفته صالحی‌نیا، زمان بندی پلت‌فرم برای تولید خودرو کلاسA  و به همراه 5 مدل خودرو در کلاس B و B + در جریان است.

در گروه خودرویی دیروز همچنین فنرسازی خاور پیشنهاد هیات مدیره را به مجمع عمومی فوق‌العاده منتشر کرد .این پیشنهاد در خصوص افزایش سرمایه از مبلغ 100 میلیارد ریال به مبلغ 200 میلیارد ریال (معادل 100درصد) از محل مطالبات حال شده سهام‌داران و آورده نقدی به منظور جلوگیری از خروج  وجه نقد و کاهش هزینه‌های مالی و اصلاح ساختار مالی صورت خواهد گرفت. در گروه غذایی دیروز نماد مارگارین نیز با رشد قیمت و صف مواجه بود .شرکت مارگارین دیروز در خصوص اقدام به فروش زمین مجاور کارخانه شفاف سازی کرد.

«غمارک» پیرو دستورات هیات مدیره برای تامین بخشی از کسری نقدینگی، زمین مجاور کارخانه به مساحت 4315 متر مربع را از طریق مزایده به فروش گذاشته است، به این ترتیب قیمت پایه پیشنهادی مبلغ 1/17 میلیارد تومان برآورد شده است. با توجه به خرید این زمین در سالیان گذشته قیمت تمام شده زمین ناچیز است و به محض قطعی شدن فروش اطلاع رسانی لازم انجام خواهد شد. در حال حاضر آثار مالی اطلاعات افشا شده فوق مشخص نیست و به محض روشن شدن، اطلاع رسانی می‌شود.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4213

 

توسعه غرب کارون با امکانات داخلی

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

شانا: مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد: از مجموع حدود 87 میلیارد بشکه ذخیره نفت در جای منطقه غرب کارون، تاکنون 715 میلیون بشکه نفت برداشت شده است.

کریم زبیدی عصر روز دوشنبه(20 آذرماه) در هفتمین نشست بررسی عملکرد پروژه‌های اقتصاد مقاومتی سازمان برنامه و بودجه  کشور که با موضوع «توسعه میادین مشترک نفتی غرب کارون» در این سازمان برگزار شد، عنوان کرد: ذخایر نفت در جای منطقه غرب کارون(مشتمل بر میدان‌های مشترک و غیرمشترک) حدود 87 میلیارد بشکه برآورد می‌شود که با احتساب میانگین ضریب بازیافت 15 درصد، بالغ بر 13 میلیارد بشکه نفت این منطقه قابل استحصال است. وی افزود: از میان، تاکنون 715 میلیون بشکه نفت(کمتر از یک میلیارد بشکه) برداشت شده است.

زبیدی روند پیشرفت طرح‌های توسعه‌ای میدان‌های مشترک غرب کارون را با توجه به مشکلات و محدودیت‌های بسیار صنعت نفت در تأمین سرمایه و فناوری، مطلوب برشمرد و گفت: به عنوان نمونه، هزینه سرمایه‌گذاری تولید هر بشکه نفت خام در آزادگان شمالی حدود 34 هزار دلار شد و ضریب بازیافت شرکت چینی در این میدان حدود پنج درصد بوده است. بدیهی است هزینه تمام شده و ضریب بازیافت نمی‌تواند در این شرایط قابل قبول باشد.

وی با یادآوری اینکه شرکت‌های خارجی دیگر می‌توانستند با هزینه‌های کمتر چنین طرح‌هایی را به سرانجام برساند، گفت: شرکت ایرانی تدبیر انرژی هم در توسعه یاران شمالی توانست با هزینه‌ای نسبتا معقول یعنی کمتر از 20 هزار دلار برای هر بشکه ريال طرح را به پایان برساند.

زبیدی ابراز امیدواری کرد که با استفاده از فناوری‌های نو و تأمین سرمایه‌های مورد نیاز، روند توسعه غرب کارون بیش از پیش شتاب گیرد و ضریب بازیافت نفت در این منطقه افزایش یابد. وی به ایفای مسئولیت اجتماعی نفت در مناطق نفت‌خیز هم اشاره کرد و گفت: 350 میلیارد تومان از بودجه‌های اقتصاد مقاومتی وزارت نفت در سال 96، به ارائه خدمات عمرانی در کشور اختصاص یافته که بخشی از آن مربوط به منطقه غرب کارون است.

همچنین نور‌الدین شهنازی‌زاده، مدیرعامل شرکت متن که در هفتمین نشست بررسی عملکرد پروژه‌های اقتصاد مقاومتی سامان برنامه و بودجه کشور حضور داشت، به تشریح آخرین وضع توسعه این میدان‌ها پرداخت و گفت: با توجه به افزایش ظرفیت تولید نفت در میدان‌های مشترک غرب کارون طی سال‌های اخیر، هم‌اکنون ایران در تولید نفت از این میدان‌ها نسبت به عراق پیشتاز است.

مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت در ادامه، اهداف توسعه در هر یک از میدان‌های مشترک غرب کارون را تشریح کرد و گفت: طبق برنامه باید ظرفیت تولید نفت این میدان‌ها تا پایان سال به 350 هزار بشکه در روز برسد که این هدف محقق خواهد شد. شهنازی‌زاده استفاده از ظرفیت‌های ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر را در توسعه میدان‌های آزادگان جنوبی و یاران جنوبی به دست متخصصان داخلی راهگشا دانست و گفت: هم اکنون ظرفیت تولید نفت در این دو میدان به ترتیب به 110 و 10 هزار بشکه در روز رسیده است.

وی افزون بر میدان‌های مشترک، به طرح تلمبه‌خانه‌های غرب کارون و امید نیز اشاره کرد و با بیان اینکه این تلبمه‌خانه‌ها در آستانه راه‌اندازی قرار دارند، عنوان کرد: کارخانه گاز و گاز مایع 3200 هم از پروژه‌های مهمی است که فعالیت‌های آن از سوی بخش خصوصی در حال انجام است و با راه‌اندازی این واحد NGL و جمع‌آوری گازهای همراه منطقه غرب کارون، در مسیر بهبود محیط زیست منطقه گام برداشته می‌شود.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4214

 

جهش نفت به 65 دلار

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

دنیای اقتصاد: توقف فعالیت خط لوله فورتیز(Forties) در دریای شما، برای نخستین بار از سال 2015 به این سو قیمت هر بشکه نفت خام برنت را به بیش از 65 دلار بر هر بشکه رساند. توقف این خط لوله که روزانه حدود 450 هزار بشکه نفت را از دریای شمال به پایانه فرآوری کینیل در اسکاتلند منتقل می‌کند، باعث خروج حجم قابل توجهی از عرضه از بازار نفت شده است. این اتفاق در کنار پایبندی اوپک به کاهش تولید نفت خام که عرضه و تقاضا را در بازار جهانی تا حد زیادی به یکدیگر نزدیک کرده است، رشد چشمگیر قیمت نفت در معاملات روز گذشته را به همراه داشت. به گزارش «دنیای اقتصاد» قیمت هر بشکه نفت خام برنت روز گذشته و تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت 15 به وقت تهران) با 90 سنت رشد قیمت به 59/65 دلار رسید. به این ترتیب نفت شاخص بورس لندن روز گذشته نزدیک به 5/1 درصد رشد داشت تا برای نخستین بار از ژوئن سال 2015 از 65 دلار فراتور برود. اتفاقات روز گذشته اگرچه نفت خام آمریکا را مانند نفت برنت تحت تأثیر قرار نداد، اما این نفت شاخص نیز با رشد قیمت همراه بود. به این ترتیب هر بشکه نفت خام دبلیو تی‌ای آمریکا در معاملات دیروز 31 سنت رشد قیمت را تجربه کرد و به 30/58 دلار بر بشکه رسید.

از هفتم دسامبر(ماه جاری میلادی) که یک بازرسی متداول نشتی اندکی را در خط لوله فورتیز آشکار کرد، این خط لوله با ظرفیت کمتری فعالیت کرد تا اینکه شرکت اینونس که مالک این خط لوله است، از تعطیلی کامل این خط لوله خبر داد. انتشار همین خبر کافی بود تا نفت خام برنت بیشترین رشد قیمت طی بیش از دول سال گذشته را تجربه کند. بانک ANZ درباره رفتار روز گذشته بازار به رویترز گفت: واکنش‌های بازار جهانی نفت نشان می‌دهد که عرضه و تقاضا به قدری در این بازار به یکدیگر نزدیک شده‌اند که هر اتفاقی در سمت عرضه، به سرعت خود را به شکل افزایش قیمت نشان می‌دهد که عرضه و تقاضا به قدری در این بازار به یکدیگ نزدیک شده‌اند که هر اتفاقی در سمت عرضه، به سرعت خود را به شکل افزایش قیمت نشان می‌دهد.

خط لوله نفت فورتیز که بزرگ‌ترین خط لوله نفت انگلیس با ظرفیت حمل 450 هزار بشکه در روز است، روز دوشنبه به شکل کامل برای انجام تعمیرات پیش‌بینی نشده تعطیل شد. براساس گزارش‌های موجود، تعطیلی کامل این سیستم برای نخستین بار از سال 2011 که شرکت بی‌پی اداره‌کننده وقت این خط لوله بود، رخ می‌دهد. در آن زمان بررسی یک بمب که به جنگ جهانی دوم مربوط می‌شد، باعث تعطیلی فورتیز به عنوان بزرگ‌ترین خط لوله از پنج خط لوله دریای شمال شد. آنطور که سخنگوی شرکت اینوس اعلام کرده «هنوز زود است مدت زمان مشخصی را برای کار تعمیرات اعلام کنیم. ما نمی‌توانیم برآورد دقیقی داشته باشیم و تنها می‌توانیم بگوییم این کار چند هفته طول خواهد کشید.»

اینوس کمتر از دوماه پیش، سیستم خط لوله نفت فورتیز را از شرکت BP به مبلغ 250 میلیون دلار خریداری کرد. این خط لوله که حدود یک چهارم از کل تولید نفت دریایی شمال را حمل می‌کند، همچنین مهم‌ترین مسیر ارسال گاز طبیعی به انگلیس است که به صورت فراساحلی تولید می‌شود. انگلیس در حالی با بروز مشکل در خط لوله فورتیز مواجه است که با یک جبهه هوای سرد که برف سنگینی را به همراه آورده نیز مواجه است. اینوس که همچنین مالک پالایشگاه گراندماوت به ظرفیت 200 هزار بشکه در روز در اسکاتلند است، اعلام کرد این کارخانه به دنبال تأمین نفت جایگزین خواهد بود اما در حال حاضر نفت کافی در مخازن این پالایشگاه وجود دارد تا این شرکت بتواند اوضاع را مدیریت کند.

نفت خام آمریکا روی بورس

یکی از پیامدهای جهت قیمت نفت خام برنت، افزایش بیش از پیش فاصله قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا با نفت شاخص دریای شمال است. این فاصله قیمتی در حالی که هفته گذشته چیزی حدود 5 دلار بر بشکه بود، با قیمت‌های فعلی بازار به حدود 7 دلار بر بشکه رسیده است. این فاصله قیمتی یک بار دیگر پیش از این و در پی وقوع توفان‌ هاروی در ماه سپتامبر رقم خورده بود زیرا با تعطیلی پالایشگاه‌ها در خلیج مکزیک، تقاضا برای نفت خام آمریکا بسیار کاهش یافت و ریزش قیمت این نفت شاخص را به همراه داشت. اما افزایش فاصله قیمت نفت خام آمریکا با برنت مشخصا به نفع تولیدکنندگان طلای سیاه در آمریکا است زیرا حالا این نفت شاخص نسبت به دیگر نفت‌ها ارزان‌تر و در نتیجه جذاب‌تر است.

ارزان‌تر بودن نفت خام آمریکا همچنین یکی از نتایج رشد تولید بیش از 15 درصدی این نفت از میانه سال 2016 به این سو است. در حال حاضر سطح تولیدات نفت خام آمریکا به 71/9 میلیون بشکه در روز رسیده که بیشترین سطح از اوایل دهه 70 میلادی به این سو است. رشد چشم‌گیر تولید نفت خام در ایالات متحده آمریکا باعث شده است در حال حاضر تولیدات این کشور فاصله چندانی از روسیه و عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تولیدکنندگان نفت خام در دنیا نداشته باشد.

به این ترتیب به نظر می‌رسد تمام اتفاقاتی که در بازار رقم می‌خورد، از اجرای توافق کاهش تولید اوپک قرار گرفته تا توقف فعالیت یک خط لوله و رشد قیمت‌ها، به نفع تولیدکنندگان نفت خام آمریکا تمام می‌شود. در واقع در شرایطی که کشورهای عضو و غیر عضو اوپک تلاش بی‌وقفه‌ای برای کاهش تولید دارند، این تولیدکنندگان نفت خام آمریکا هستند که با سرعتی بالا تولیدات خود را افزایش می‌دهند. همچنین با هر رشد قیمتی که در نفت خام برنت رقم می‌خورد، نفت خام آمریکا خریداران بیشتری پیدا می‌کند. نمونه بارز این اتفاق، افزایش واردات بی‌سابقه نفت خام آمریکا از سوی چین است.

چین به شکل سنتی بزرگ‌ترین بازار آسیایی تولیدکنندگانی مانند عربستان و ایران بوده است. با این حال آمریکا به سرعت در حال گسترش حضورش در بزرگترین بازار نفت خام دنیا است. براساس گزارش‌های موجود، واردات نفت خام چین از آمریکا در ماه گذشته میلادی(نوامبر) دومین (و بزرگترین رکورد) را زرد و به 289 هزار بشکه در روز رسید. این میزان هرچند بخش اندکی از واردات روزانه 01/9 میلیون بشکه‌ای چین را شکل می‌دهد اما نشان می‌دهد دوسال پس از لغو ممنوعیت 40 سال صادرات نفت خام آمریکا، تولیدکنندگان طلای سیاه در این کشور پیشرفت خوبی در بازارهای نفتی داشته‌اند. به این ترتیب است که کارشناسان توقف بزرگترین خط لوله انتقال نفت خام در بریتانیا را یک هدیه کریسمس زود هنگام برای صادرکنندگان نفت خام آمریکا می‌دانند؛ به خصوص آنهایی که به آسیا نفت صادر می‌کنند. به عقیده کلاید راسل، ستون نویس رویترز، این اتفاق می‌تواند شرایط را برای تولیدکنندگان نفت خام در خاورمیاه و آفریقا پیچیده‌تر کند زیرا این کشورها پس از توافق برای کاهش تولید، چالش‌های فراوانی برای حفظ سهم بازار در مهم‌ترین بازار منطقه‌ای نفت خام دارند.

در واقع رشد قیمت نفت خام برنت در حالی بی‌وقفه ادامه دارد که مهم‌ترین نتیجه آن جاری شدن سیل نفت خام آمریکا به سمت بازارهای آسیایی است. چین یک نمونه از این بازارها بود که به آن اشاره شد. آنطور که راسل تحلیل می‌کند، احتمالا سرعت صادرات نفت خام آمریکا به آسیا، در ماه دسامبر نیز حفظ خواهد شد. براساس داده‌های به دست آمده از موسسه تامسون رویترز و پیش‌بینی‌های موجود، چین در ماه جاری میلادی برای واردات 281 هزار بشکه نفت خام از آمریکا برنامه دارد. این میزان اگرچه از رکورد ماه نوامبر کمتر است، اما همچنان سطحی قابل توجه به شمار می‌رود و از تصمیم جدی تولیدکنندگان نفت آمریکا برای حضور در بازارهای آسیایی حکایت دارد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4214

 

سه انگیزه سوآپ ایران و عراق

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

دنیای اقتصاد: وزیر نفت عراق روز گذشته به شکل رسمی از انتقال روزانه 60 هزار بشکه نفت خام تولید شده در میدان نفتی کرکوک به ایران خبر داد. جبار‌اللعیبی دیروز در حالی طی بیانیه‌ای آغاز صادرات نفت خام شمال عراق به ایران را اعلام کرد که چنانچه قرار بر سوآپ این میزان نفت خام باشد؛ به گفته او ایران مشابه میزان نفتی که از عراق دریافت می‌کند را در بنادر جنوبی کشور به مشتری‌های این کشور تحویل خواهد داد.

اجرای این توافقنامه میان ایران و عراق که یک همکاری رسمی میان وزارتخانه‌های نفت این دو کشور است، چند پیام اقتصادی و سیاسی به همراه دارد. پیام نخست این همکاری از عزم ایران برای تبدیل شدن به هاب انتقال انرژی منطقه حکایت دارد. مردادماه امسال، با امضای قراردادی بین شرکت ملی نفت ایران و دراگون اویل امارات، سوآپ نفت کشور بعد از هفت سال توقف در پایانه نفتی نکا در شمال کشور از سرگرفته شد. به گفته کارشناسان ظرفیت فعلی تاسیسات و خطوط لوله منطقه شمال 370 هزار بشکه در روز است که با برخی تغییرات قابلیت افزایش به 500 هزار بشکه در روز را نیز دارد. حال با ورود عراق به جاده تزانزیت انرژی ایران، می‌توان به گسترش نقش ایران در جابه‌جایی انرژی در منطقه و افزایش منافع اقتصادی این فعالیت امیدوار بود.

دیگر پیامی که می‌توان از توافقنامه اخیر دریافت کرد، نزدیک شدن ارتباط دو کشور همسایه با یکدیگر در عین رقابت آنها در زمینه تولید نفت است. عراق و ایران به ترتیب رتبه دو و سه تولید نفت در اوپک را دارند و پیش از این نیز برنامه‌هایی برای فعالیت دوجانبه در میدان‌های نفتی مشترک میان دو کشور داشته‌اند. حال با آغاز صادرات نفت خام کرکوک به ایران، می‌توان چشم‌انداز روشن‌تری نیز برای همکاری‌های بعدی متصور بود. کاهش تکیه بر ترکیه و ایجاد راهی جدید برای صادرات نفت خام دیگر پیامی است که بار سیاسی به همراه دارد. کرکوک در حالی یکی از مهم‌ترین مناطق تولید نفت خام در عراق است که تمام نفت تولیدی آن از طریق خط لوله و مسیر جاده‌ای به بندر جیهان ترکیه می‌رود و به دست مشتری‌های عراق می‌رسد. حال اما به نظر می‌رسد عراق قصد ایجاد تنوع در مسیرهای صادراتی و کاهش وابستگی به یک کشور خاص را در برنامه دارد.

سه سناریو برای نفت عراق در ایران

زمستان سال گذشته بود که طی سفر بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان به عراق، طرح احداث یک خط لوله از کرکوک به ایران مطرح شد. در آن زمان ایران و عراق یادداشت تفاهمی برای مطالعه ساخت یک خط لوله به امضا رساندند. طرح احداث این خط لوله همچنان در دست بررسی است، اما تا عملیاتی شدن آن، ارسال 30 تا 60 هزار بشکه نفت خام از شمال عراق به ایران با کامیون‌ها از مرزهای غربی ایران و عراق وارد کرمانشاه می‌شوند و از آنجا به پالایشگاه‌های کرمانشاه، شازند، تهران، اراک و تبریز ارسال می‌شوند تا به مصرف داخلی برسند. در مقابل، ایران طبق قوانین سوآپ، معادل نفت خامی را که از همسایه غربی دریافت کرده است در جنوب یا به پالایشگاه‌های بصره در عراق تحویل خواهد داد یا از طریق خلیج فارس به دست مشتریان این کشور خواهد رساند.

اما این یکی از سناریوهایی است که می‌تواند برای 60 هزار بشکه نفت صادراتی عراق به ایران رقم بخورد. به گفته عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت و گاز و پتروشیمی ایران، نفتی از کرکوک وارد کرمانشاه می‌شود به چند صورت قابل استفاده است. حمید حسینی در گفت و گو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به اتفاقاتی که پس از برگزاری همه پرسی اقلیم کردستان عراق باعث کاهش صادرات نفت خام از شمال عراق شد، می‌گوید: ممکن است عراق در ازای صدور این 60 هزار بشکه نفت خام در روز به ایران، فرآورده‌های نفتی بخواهد که در این صورت هم سطح روابط دو کشور افزایش خواهد یافت و هم درآمدی برای پالایشگاه‌های کشور ایجاد خواهد شد زیرا پالایش هر یک بشکه نفت خام 2 دلار کارمزد دارد.

حسینی در ادامه «سوآپ نفت خام عراق رساندن مشابه آن به دست مشتریان این کشور از طریق پایانه‌های جنوب کشور» را به عنوان دومین سناریو مطرح می‌کند اما سومین سناریو که حسینی به آن اشاره می‌کند این است که «ما می‌توانیم این میزان نفت را در ازای بازپرداخت پول برق و گازی دریافت کنیم که به عراق صادر شده اما این کشور توان بازپرداخت آن را ندارد.» این عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت و گاز و پتروشیمی ایران با اشاره به تحرکات جدید عربستان در زمینه همکاری‌های نفتی با عراق می‌گوید: اگرچه شروع صادرات 60 هزار بشکه‌ای نفت خام عراق به ایران اتفاقی مبارک است اما ما نباید به این سطح راضی باشیم. در حال حاضر عربستان سعودی پیشنهاد احداث یک خط لوله با ظرفیت 6/1 میلیون بشکه‌ای را به عراق داده است و از طرفی احداث یک خط لوله با سرمایه 18 میلیارد دلاری از بصره به اردن و از آنجا به بندر عقبه نیز در دست بررسی است، بنابراین ایران باید از تمام ظرفیت‌های خود در منطقه استفاده کند و روابط خود را با عراق که برنامه‌های جدی برای افزایش تولید نفت دارد، گسترش دهد.

از نگاه حسینی اگرچه در قدم نخست صادرات 60 هزار بشکه نفت خام در روز به ایران ممکن است بسیار محدود به نظر برسد، اما این همکاری می‌تواند در آینده آثار مهم‌تری با خود به همراه داشته باشد. او در ادامه می‌گوید: ایران تا 600 هزار بشکه ظرفیت دریافت نفت خام عراق را دارد، ما می‌توانیم کل خوراک 400 هزار بشکه‌ای پالایشگاه آبادان را از طریق یک خط لوله نهایتا 40 کیلومتری از بصره دریافت کنیم و در مقابل از خارک به مشتریان عراق نفت خام بدهیم، تمام اینها اتفاقات ارزشمندی هستند که می‌توانند پیوندهای دوکشور را بیشتر کنند.

اولین همکاری با وزارت نفت عراق

صادرات 60 هزار بشکه‌ای نفت خام کرکوک به ایران اگرچه اندک به نظر می‌رسد اما پتانسیل‌های زیادی به همراه دارد زیرا آن‌گونه حمید حسینی می‌گوید: «ایران تاکنون با تمام سازمان‌ها و وزارتخانه‌های عراق همکاری داشته به غیر از وزارت نفت این کشور.» حسینی در ادامه می‌گوید: ما تاکنون نتوانسته بودیم با وزارت نفت عراق چه در زمین خرید و فروش محصول، چه فعالیت‌های پیمانکاری و چه کار در میادین مشترک نفتی همکاری مشترک داشته باشیم اما ارسال نفت از شمال عراق به ایران گام مهمی است که می‌تواند به افزایش همکاری‌ها منجر شود. در واقع ایران از طریق همکاری با عراق هم گام جدیدی در زمینه سوآپ نفت خام برداشته و هم بابی جدید در همکاری با این کشور همسایه گشوده است.

افزایش صادرات نفت عراق از طریق ایران

نفع توافق اخیر برای طرف عراقی، افزایش صادرات نفت خام از میدان کرکوک است. بعد از برگزاری همه پرسی استقلال کردستان، در ماه اکتبر ارتش عراق وارد منطقه مورد مناقشه کرکوک شد. کردهای عراق در حالی با تاکید به مبارزات پیشمرگه‌های کرد برای حفظ این استان در مقابل داعش بر سر این منطقه ادعا داشتند که در نهایت این دولت مرکزی عراق بود که توانست کنترل کرکوک را در دست بگیرد. پس از پیشروی‌های نظامی عراق در کرکوک، کردهای عقب نشینی کردند و کنترل چند میدان نفتی در قلب تولید نفت عراق را(مانند هاوانا، باباگرگر، بای حسن) که تا پیش از برگزاری همه پرسی تحت کنترل اقلیم بود به دولت مرکزی واگذار کردند. بعد از این ماجراها اختیار تمام میدان‌های نفتی کرکوک به دست دولت مرکزی عراق افتاد اما در عین حال صادرات نفت خام از این منطقه نیز کاهش پیدا کرد. در واقع شرکت‌های خارجی که با اقلیم قرارداد داشته‌اند، حالا نمی‌دانند نفت خام این منطقه به چه کسی تعلق دارد و در فعالیت‌هایشان اختلال ایجاد شده است. به این ترتیب صادرات روزانه 650 هزار بشکه‌ای نفت خام تولید شده در این منطقه که از طریق خط لوله کرکوک- جیهان منتقل می‌شد در حال حاضر به چیزی حدود 300 هزار بشکه رسیده است. حال دولت عراق تلاش دارد با توسل به راه‌های جدید، صادرات نفت خام از شمال عراق را افزایش دهد و ایران یکی از مسیرهایی است که می‌تواند در کنار مستحکم کردن روابط سیاسی دو کشور، صادرات بخشی از نفت خام این کشور را نیز تضمین کند.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4212

 

سه مسیر نفوذ تجاری در منطقه

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

دنیای اقتصاد: متولیان صنعتی کشور با دارند با اصلاح مقررات حاکم بر بنادر، یران را به مرکز توزیع کالای منطقه‌ای تبدیل کنند. در این راستا سه هدف در دستور کار متولیان این بخش قرار گرفته که در این خصوص می‌توان به «توسعه بنادر کشور، راه‌اندازی دو سایت بانکرینگ برای شناورهای داخلی و خارجی» اشاره کرد. توسعه فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار که به «دروازه مال» معروف شده بخشی از هدف گذاری ایران را محقق می‌کند، به طوری که از آن به عنوان بهترین مسیر ترانزیتی یاد می‌شود. در این میان، یکی از سیاست‌های دولت دوازدهم این است که با اصلاح مقررات بنادر و با توجه به ظرفیت‌های بنادر «چابهار، شهید رجایی و امام خمینی(ره)» در جنوب و بنادر «حاشیه دریای خزر» ایران به یک مرکز مهم تجارت کالای منطقه‌ای تبدیل شود. علاوه بر اصلاح مقررات حاکم، متولیان بخش صنعت اقدام به راه‌اندازی دو سایت بانکرینگ (سوخت رسانی به سایر کشتی‌ها) در بندر عباس و قشم نیز کرده اند؛ اقدامی که می‌تواند شرایط را برای استفاده حداکثری از بنادر را فراهم آورد. در کنار اقدامات صورت گرفته راه‌اندازی مراکز سوخت رسانی (بانکرینگ) به شناورهای خارجی نیز در راستای توسعه بنادر در دستور کار متولیان این بخش قرار گرفته است.

تدابیر در نظر گرفته شده برای توسعه بنادر در حالی است که به گفته محمد شریعتمداری، شرکت کشتیرانی رابطه گسترده‌ای با توسعه امروز اقتصاد ایران دارد، اما این سوال مطرح است که با توجه به برخی مزیت‌های اقتصادی و نسبی کشور مانند اتصال به خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر و دارا بودن شبکه‌های گسترده جاده‌ای و ریلی در داخل چرا نتوانسته‌ایم جایگاه واقعی خود را در صنعت دریانوردی و کشتیرانی به دست آوریم. وزیر صنعت، معدن و تجارت در همایش پنجاهمین سال تاسیس کشتیرانی ایران به طرح این موضوع نیز پرداخت که چرا با وجود همه پتانسیل‌های موجود در ایران بعضی از کشورهای دیگر منطقه هاب توزیع کالا در منطقه ما هستند و چه بخش از این ضعف‌ها در حوزه مسائل دریایی به سهم ناوگان ملی ما باز می‌گردد؟ با این شرایط باید بسنجیم که نقش و سهم کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در منطقه چه میزان است؟ و نقش و سهم سیاست‌های نگهداری مدیریت بنادر در کشور ما از حیث نرخ‌ها چه میزان است. در این میان باید با ایجاد یک هماهنگی و انسجام در بین سیاست‌های این بخش‌ها در طول دولت دوازدهم تلاش کنیم تا جایگاه واقعی این موضوع مهم را در کشورمان مجدداً احیا کنیم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه بر این نکته نیز تاکید کرد که اگر چه شرکت کشتیرانی سهامداران غیر دولتی دارد، اما ما همچنا آن را ناوگان ملی می‌دانیم و حمایت‌های لازم را از آن خواهیم داشت، اما باید با این موضوع نیز توجه شود که چرا با وجود پتانسیل‌های موجود، سهم ما از دریانوردی منطقه و مدیریت بنادر مناسب نیست و این نکته را باید مد نظر قرار داد که تا کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت نفتکش ایران و بزرگترین حمل کنندگان کالای ایرانی نخواهند، ایران یک کشتی‌ساز قدر نمی‌شود و اگر این اراده اتفاق بیفتد ما می توانیم در صنایع دریایی قدم های موثری برداریم.

بالا بردن توان صنایع دریایی و استفاده حداکثری از بنادر کشور موجب شد تا در کنار برننامه‌ریزی‌های صورت گرفته وزیر صنعت، معدن و تجارت در این همایش بر این نکته تاکید کند که یکی از سیاست‌های دولت دوازدهم همکاری دو شرکت کشتیرانی و نفتکش، توسعه صنعت کشتی سازی داخلی است که با اجرای این برنامه و اصلاح مقررات بنادر بتوانیم به یک مرکز مهم تجارت کالای منطقه‌ای تبدیل شویم. شریعتمداری معتقد است، ایران سابقه درخشانی در زمینه کشتیرانی، کشتی سازی، صنایع دریایی و حرکت تجارت دریایی در گذشته‌های نه چندان دور و گذشته‌های بسیار دور داشته است، اما قبل از ساخت شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی دچار خواب و غفلت شدیم و از این سابقه طولانی در این بخش دور شدیم. ولی در دهه 40 این روند تغییر کرده و بعد از پیروزی جمهوری اسلامی این شرکت هر روز روند رو به رشد خود را طی کرد که این امر جای تقدیر دارد. وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین با بیان اینکه تردد ناوگن ملی کشتیرانی جمهوری اسلامی با پرچم ایران در آب‌های بین‌المللی افتخار بزرگی را نصیب کشور کرده است، گفت: این شرکت هم اکنون سهم بسیار بزرگی در حمل‌ونقل دریایی کشور بر عهده دارد اما هنوز هم به جایگاه واقعی خود نرسیده است.

ایران قطب بانکرینگ منطقه

از سوی دیگر مدیر عامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز در این همایش با اشاره به اینکه امیدواریم بتوانیم به قطب بانکرینگ در منطقه تبدیل شویم، گفت: در حال حاضر دو سایت بانکرینگ در بندر عباس و قشم وجود دارد و برنامه ما این است که این دو منطقه، هاب (قطب) بانکرینگ ایران شود و همچنین بتوانند به بسیاری از شناورهای خارجی سوخت رسانی کنند، ضمن اینکه در حال حاضر 17 خط خارجی در بنادر ایران رفت و آمد می‌کنند که اگر سوخت با کیفیت و قیمت و سرویس مناسب به انها بدهیم، قطعاً جایگزین کشورهای دیگر می‌شویم و ظرفیت هر کدام از این دو حدود 50 هزار تن است. محمد سعیدی در حاشیه این همایش همچنین با بیان اینکه 90 درصد از شناورهای کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در دنیا با پرچم جمهوری اسلامی ایران در آب‌های بین‌المللی تردد می کنند، گفت: البته به اقتضای محل رفت و آمد لازم است و همیشه همین گونه بوده است. مدیر عامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران رکن اساسی در صادرات و واردات است، گفت: در دوره تحریم‌ها این ناوگان به عنوان ناوگان ملی توانست نیازهای اصلی مردم را فراهم کند و هیچ خللی در صادرات و واردات ایجاد نشد. سعیدی معتقد است، شناورهای ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به تمام بنادر دنیا به صورت عادی رفت و آمد می‌کنند و نیازهای بازرگانان ایران را به طور کامل تامین می‌کنند و آثار تحریم برداشته شده است. هر چند این نکته را باید در نظر گرفت که در حال حاضر بازار ساخت کشتی در دنیا بسیار رقابت سخت و تنگاتنگی دارد و ما برای ساخت کشتی نیازمند تقویت نیروی انسانی و تجهیزات و همچنین به موقع تحویل دادن سفارش هستیم.

وی در مورد کشتی‌های کانتینریر که از اول فروردین به ایران تحویل داده می‌شود نیز گفت: بندر شهید رجایی آمادگی سرویس دهی به این شناورها را دارد و برای اولین بار در طول تاریخ ایران است که می‌توانیم کشتی‌های مگاسایت را فرماندهی و مدیریت کرده و به ناوگان اضافه کنیم.

سعیدی همچنین در مورد تغییر سوخت کشتی‌هابه سوختی با سولفور پایین نیز گفت: این الزام را IMO قرار داده و یک الزام زیست محیطی است، اما از نظر اجرایی خیلی از مالکان کشتی‌ها هنوز آمادگی اجرای این شرایط را ندارند. چون برای تامین چنین سوختی باید پالایشگاه به حد کافی وجود داشته باشد. در حالی که در دنیا به اندازه کافی پالایشگاه وجود ندارد که بتواند سوخت با سولفور پایین را تولید کند. وی اظهار کرد: ما امیدواریم الزام IMO تجدید ننظر شود و تاریخ اجرای این موضوع از 2020 به 2025 موکول شود، اما به هر حال کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران آماده تنظیم خود با هر شرایطی است، چالش‌های نقل و انتقال پول یکی دیگر از موارد مطرح شده از سوی مدیر عامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در حاشیه این همایش است. وی از بر طرف نشدن مشکل نقل و انتقال پول با بانک‌های اروپایی‌ خبر داد و گفت: اروپایی‌ها باید بر اساس برجام به تعهدات خود عمل کنند، مشکلات نقل و انتقال پول در پسابرجام بر طرف شده اما چالش نقل وانتقالات بانکی یکی از مشکلاتی است که پس از برجام هنوز باقی است. وی با اشاره به اینکه هنوز بین بانک های ایرانی و اروپایی روان سازی ایجاد نشده و دلیل آن این است که اراده قوی از سوی بانک‌های اروپایی وجود ندارند عنوان کرد: بانک‌های ایرانی هیچ مشکلی برای همکاری با بانک‌های اروپایی ندارند و این بانک‌ها اروپایی هستند که باید بر اساس تعهدات برجام خود را تنظیم کرده و مبادلات بانکی سریع‌تر با بانک‌های ایرانی فراهم کنند. مدیر عامل کشتیرانی با بیان اینکه مبادلات بانکی انجام می‌شود اما نقل و انتقالات روان نبوده و در مسیر عادی خودش قرار نگرفته است، اظهار کرد: امیدواریم با تعهداتی که کشوورهای اروپایی و طرف‌های برجام داده اند، مسیر بانکی سریع‌تر تسهیل شده و تجار ایرانی از مشکلات موجود رها شوند. سعیدی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا نقل و انتقالات بانکی هزینه‌بر است، گفت: الان برای کشتیرانی هزینه‌بر نیست، اما اگر شرایط به همین شکل ادامه داشته باشد شرکت‌هایی که مشتری ما هستند دچار هزینه بیشتری می‌شوند.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4212  

 

شنیده‌های جدید از طرح دوباره تفکیک صنعت و تجارت

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

دنیای اقتصاد: زمزمه تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت برای دومین بار در سال جاری مطرح شد. برنامه تفکیک این وزارتخانه یک بار اواخر فعالیت دولت یازدهم مطرح شد، اما نتوانست رای موافق کمیسیون اجتماعی مجلس را جلب کند و حال بازگشت چند ماه از آغاز به کار دولت دوازدهم مجدد برای بررسی در دستور کار قرار گرفته است، اول در آبان ماه مطرح شد که دولت قصد دارد در طرح جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت را به وزارت توسعه صادرات و وزارت بازرگانی تغییر دهد که غیر کارشناسی به نظر می‌رسید. چون هیچ جایی را برای بحث تولید مشخص نکرده‌‌اند. اما خبرهای جدید حاکی از این است که قرار است وزارت صنعت، معدن و تجارت به دو وزارتخانه «صنعت و معدن» و «توسعه صادرات و بازرگانی» تفکیک شود.

پیش از این، دولت لایحه تفکیک «وزارت صنعت، معدن و تجارت»، «وزارت راه و شهرسازی» و «وزارت ورزش و جوانان» را در دستور کار قرار داده بود، اما تفکیک این سه وزارتخانه نتوانست نظر نمایندگان مجلس در کمیسیون اجتماعی را جلب کند و این امر موجب شد تا طرح تفکیک سه وزارتخانه متوقف شود. حال این بار دولت تنها با موضوع تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت در حالی مجدد بر سر زبان‌ها افتاده که بسیاری از فعالان صنعتی و بعضاً تجاری کشور از این اقدام به عنوان گامی به عقب یاد می‌کنندو معتقدند تفکیک این دو وزارتخنه مانع جدیدی برای صادرات محور کردن صنعت کشور محسوب می‌شود. مشخص نبودن وظایف دو وزارتخانه تفکیک شده از دیگر مواردی است که فعالان صنعتی و تجاری در این زمینه مطرح می‌کنند. به گفته تحلیلگران، هددف دولت از تفکیک این وزارتخانه مشخص نیست و سوال این است که آیا دولت در راستای کنترل بازار و رصد واردات کالا تصمیم به تفکیک گرفته باشد که در این صورت می‌توان گفت شاهد بازگشت موازی کاری میان دو بخش صنعت و تجارت خواهیم بود. به اعتقاد آنها، در شرایطی فعلی مهم ترین ماموریت دولت، رفع اشکالات کار کردی و فرآیندی موجود در وزارت صنعت، معدن و تجارت است، نه جدایی صنعت از تجارت، بررسی تجارب کشورهای مختلف نیز نشان می‌دهدتمرکز در اتخاذ سیاست‌های تجاری و صنعتی در یک مرکز یا نهاد واحد، رویکردی است که در اکثر کشورها پیگیری می‌شود. از سوی دیگر طرح تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت در حالی مجدد مطرح شده که محمد شریعتمداری در ابتدای حضور خود در این وزارتخانه مخالفت خود را تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده بود. وزیر صنعت، معدن و تجارت در آن زمان اعلام کرد: «اگر قرار باشد در این صورت باید وزارت صنایع و معادن و بازرگانی را احیا کرد. در حالی که این هدف نیست بلکه می‌خواهیم امور دولتی را به بخش خصوصی واقعی واگذار کنیم نه اینکه بنگاه‌ها را از وزارت صنعت بگیریم و به وزارت دفاع و رفاه بدهیم.»

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4211

 

استراتژی اوپکی در بازار سنگ آهن

/در /توسط

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

دنیای اقتصاد- سارا جنگروی: هر کسی در هر سطحی از حجم تولید نفت که قرار دارد، رقم تولید و عرضه را در آن رقم «تگه» دارد؛ این توافقی بود که فارغ از پیامده و نتایجی که برای نفت در بر داشتدر یک برهه زمانی سرنوشت مهم‌ترین سوخت فسیلی را تعیین کرد و برای چند دوره نیز تمدید شد تا بتواند مانع از افت قیمت طلای سیاه در بازارهای جهانی شود. این تصمیم به آن دلیل اتخاذ شد تا از فاجعه‌ای که می‌رفت کشورهای تولید کننده نفت را در سازمان کشورهای صادر کننده نفت اوپک تهدید کند جلوگیری کرده و حتی به داد کشورهایی مثل روسیه که خارج از توافق اوپک به دلیل اتکای بالا به درآمدهای نفتی چشم به افزایش قیمت نفت دوخته بودند برسد. حال بعد از آنکه این سناریو در مورد قیمت نفت جواب داده و باعث شد در کمتر از یک‌ونیم سال قیمت نفت حدود 60 تا 70 درصد افزایش را تجربه کند. این بار به نظر می‌رسد توافق مشابه در بازاری دیگر و در نقطه دیگری از جهان در حال شکل گیری است که مکانیزمی مشابه دارد و آیا می‌تواند از نظر میزان اثرگذاری نتیجه‌ای همچون بازار نفت بر جای بگذارد؟ در این مورد، البته جای شک و شبهه وجود دارد اما کارشناسان معتقدند این تصمیم حتماً بازار این محصول را نیز به سمت قیمت‌های بالاتر متمایل خواهد ساخت. این محصول سنگ آهن است. ذکر این موضوع از این لحاظ حائز اهمیت است که وضعیت تقریباً مشابهی در خصوص سنگ آهن در سطح جهانی در حال رخ دادن است؛ امیر صباغ صاحب نظر بازارهای جهانی سنگ آهن در این باره می‌گوید: تصمیمات 4 شرکت بزرگ و مطرح تولید کننده سنگ آهن اعم از «واله» برزیل به عنوان اولین و بزرگ‌ترین شرکت تولید کننده سنگ آهن و سه شرکت «ریوتینتو»، «فورتسکیو» و «بی اچ پی بیلتون» استرالیایی به عنوان مهم‌ترین و اثر گذارترین شرکت‌های تولید کننده سنگ آهن روی بازار جهانی این کامودیتی تاثیر مستقیم و مهمی خواهد گذاشت و به نوعی این جهار شرکت نقش چهار کشور مهم عربستان، ایران، عراق و امارات را در بازار نفت ایفا می‌کنند و اینک در آستانه این توافق قرار گرفته‌اند تا با فریز عرضه و تولید سنگ آهن از افت قیمت بی‌محابا در بازار سنگ آهن جلوگیری کنند.

موریلو فریرا، مدیر عامل شرکت واله به عنوان اولین شرکت تاثیر گذار جهانی در عرضه سنگ آهن در آخرین مصاحبه‌اش یادآور شده است که در حال حاضر شرکت واله برزیلی حدود 60 میلیون تن مازاد ظرفیت تولید دارد. مدیر عامل شرکت واله گفته است میزان 60 میلیون تن مازاد تولیدی که برای سنگ آهن وجود دارد را برای جلوگیری از کاهش قیمت‌های بازار جهانی عرضه نخواهد کرد تا به این ترتیب از افت بیشتر بازار جلوگیری به عمل آورد. وی در ادامه گفته است محدودیت عرضه شرکت واله به شیوه‌ای نخواهد بود که چالش جدیدی برای چهار شرکت قدرتمند در عرضه سگ آهن ایجاد شود، به این دلیل که زمانی که قیمت به میزان زیادی افزایش پیدا کند، عرضه هم به همان نسبت با رشد مواجه خواهد شد و برنامه‌ریزی به گونه‌ای نیست که مانع از عرضه محصول در شرایط رشد قیمت شود. موریلو فریرا گفته است مدیریت عرضه سنگ آهن در این شرکت به عنوان مهم‌ترین بنگاه تولید کننده سنگ آهن به شیوه‌ای خواهد بود که بازه قیمتی این کامودیتی برای تولید کنندگان قابل قبول باشد چنانکه بازه قیمتی قابل قبول و منطقی برای تولید کنندگان و عرضه کنندگان سنگ آهن هم در حال حاضر در دامنه 55 تا 70 دلار است. صباغ در جمع‌بندی موضوع قیمت و عرضه در بازار سنگ آهن و فولاد جهانی ادامه داد: مازاد ظرفیت در این بازار وجود دارد ولی مثل همان کاری که اوپک و کشورهای غیر عضو اوپک در بحث نفت انجام دادند، شرکت‌های سنگ آهنی در حال حاضر در حال مدیریت عرضه محصولاتشان برای عدم بازگشت قیمتی در این بازار هستند. سنگ آهن با مازاد عرضه مواجه است، نگاهی به منحنی کامودیتی شماره 2 نشان می‌دهد که اگر چه قیمت فولاد و سنگ آهن در یک بازه بیش از 10 سال کاملاً به صورت منطبق و همگرا در حال تغییر بوده است، اما در مدت اخیر این همگرایی کمرنگ شده و تا حدی به واگرایی نیز تبدیل شده است که باید گفت می‌تواند به معنای سیگنال بازگشت به سمت تطابق و تعادل در دو بازار باشد. به عبارتی از منظر تکنیکال قطع این ارتباط نشان می‌دهد که فاصله میان قیمت سنگ آهن و فولاد تا یک اندازه مشخصی می‌تواند زیاد شود و پس از رسیدن به سقف این فاصله، این دو کامدیتی با یکدیگر همگرایی پیدا خواهند کرد چنانچه در حال حاضر زمان همگرا شدن فرا رسیده است. در این باره در دو هفته‌ اخیر، سنگ آهن و فولاد یکدیگر را دنبال کرده‌اند، به این معنی که به همان نسبتی که سنگ آهن گران شده، فولاد هم افزایش قیمت داشته است و به همان نسبتی که سنگ آهن کاهش قیمت داشته، فولاد هم ارزان شده است.

با این حال انتظار می رود سنگ آهن از رفتار فولاد تبعیت کند، به این دلیل که پیش‌بینی‌هایی که در خصوص قیمت فولاد وجود دارد افزایشی است، پس در قیمت سنگ آهن نیر انتظار کاهش قیمت وجود ندارد  بلکه سناریوهای قیمتی پیش روی سنگ آهن یا ثبات را نشان می‌دهند یا ثباتی که به سمت افزایش قیمت است. با این حال درباره ثبات قیمتی فعلی باید گفت تمایل بازار به سمت افزایش قیمت در حال حرکت است، به این دلیل که در بنادر چین مازاد عرضه وجود دارد انتظار افزایش قیمت در حال حاضر محدود است. در ادامه باید به این نکته اشاره کرد که اگر قیمت فولاد باز گردد، به این معنا که فصل زمستان تمام شود و تولید فولاد چین افزایش پیدا کند، در آن زمان است که عرضه با افزایش روبه‌رو خواهد شد و ممکن است قیمت فولاد کاهش پیدا کند و به تبع آن قیمت سنگ آهن نیز کاهش پیدا کند. در این رابطه بعد از رفع محدودیت‌های زمستانی در چین که بعد از آن منجر به افزایش تولید فولاد خواهد شد، تقاضای سنگ آهن به اندازه کمی با رشد مواجه خواهد شد و این تقاضا به «عدم سقوط یکباره سن آهن» کمک خواهد کرد و اگر قرار باشد قیمت کاهش پیدا کند، دچار مرور زمان می‌شود.

هفته گذشته Creditswiss پیش‌بینی قیمت سنگ آهن برای سه ماه اول سال آینده را افزایش داد، به طوری که پیش‌بینی‌هایی که در خصوص قیمت سنگ آهن و فولاد در بازار جهانی وجود دارد نسبت به پیش‌بینی قبلی افزایشی است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4211