بندر چینی در صحرای قزاقستان
شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:
دنیای اقتصاد: بزرگترین شرکت کشتیرانی چین میلیاردها دلار را صرف خرید بنادر در یونان و دیگر کشورهای دریایی در جهان کرده است. اما محل جدیدترین سرمایه‌گذاری خارجی کلان، جاه‌طلبی‌ها رو به گسترش «شرکت کشتیرانی اقیانوسی چین» را پیچیده‌تر کرده است: اینکه نزدیک‌ترین اقیانوس بیش از 1600 مایل فاصله دارد.
غول حمل و نقل دولتی چین که به «COSCO» معروف است، تابستانی که گذشت دارنده 49 درصد از سهام شرکتی که در قزاقستان شد که کارش تجهیز مسیرهای راه‌آهن و انبارها در قزاقستان بود. به عبارت دیگر، چین دو رویکرد دریایی در پیش گرفته است: از یکسو مبادرت به خرید بنادر در کشورهایی می‌کند که به دریا متصل‌اند و از سوی دیگر، شرکت کشتیرانی این کشور مبادرت به خرید سهام در کشورهای محصور در خشکی می‌کند. مثال آن قزاقستان است که بیابانی بی‌روح نزدیک مرز با چین و نزدیک قطب دسترسی ناپذیر اوراسیا ایستاده است. اما در قزاقستان جرثقیل‌های بزرگ چینی، به جای کشتی‌ها، کانتینرها را به قطار می‌اندازند. چین و قزاقستان اکنون مرز جدید تجارت جهانی را مشاهده می‌کنند.
«اندرو هیگنز» گزارشگر نیویورک تایمز در گزارش اول ژانویه 2018 خود می‌نویسد: «اینجا جایی است که شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، آنجا را «پروژه قرن» نامیده است؛ برنامه زیرساختی یک تریلیون دلاری که به «یک کمربند، یک جاده» معروف است که هدفش احیای جاده کهن ابریشم و ساخت مسیر تجاری دیگری میان آسیا و اروپا پمپاژ کالاهای چینی به بازارهای خارجی است.»
قمار چینی‌ها نه تنها نوعی تجدید سازمان در مسیرهای حمل و نقل جهانی است بلکه سیاست جهانی را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد زیرا چین به شکلی عمیق خود را وارد منطقه‌ای کرده که به طور سنتی حیاط خلوت و منطقه نفوذ روسیه شناخته می‌شود. ایجاد یک قطب حمل و نقل- «دروازه کورگوز»، «بندر خشک» یا ترمینالی بدون آب برای جابه‌جایی کالاها به جای کشتی- در یکی از دورافتاده‌ترین و پرت‌ترین مناطق جهان دربردارنده اقدامی گران در مهندسی اجتماعی است
شهر جدیدی به نام «نورکنت» در حال ساخته شدن است؛ شهری که دارای بلوک‌های آپارتمانی، مهدکودک و مغازه برای برآورده کردن نیازهای کارگران راه‌آهن، کسانی که هدایت بر جرثقیل عملیات را انجام می‌دهند، کارمندان گمرک و دیگر کارکنان مورد نیاز برای تداوم کار در این «بندر خشک» است. این شهر 12 هزار نفر جمعیت دارد اما قراار است جمعیت آن به بیش از 100 هزار نفر افزایش یابد. کارشناسان به «آینده» این منطقه امیدوارند. «ژاسلان کامزین» مدیر اچرایی این شرکت، بر این باور است که «چینی‌ها احمق نیستند. تاجران پول خود را می‌شمارند. آنها می‌دانند که اگر اکنون سرمایه‌گذاری کنند ظرف 5 یا 10 سال آینده پول و سودش را به دست می‌آورند. مرز قزاقستان با چین طی جنک سرد منطقه نظامی بود و در اینجا بود که در سال 1969 ارتش‌های چین و شوروی برخوردین مختصر در امتداد مرز مشترک‌شان در شمال کورگوز داشتند.
قزاقستان که بزرگترین و ثروتمندترین کشور در آسیای مرکزی است و روزگاری از مسکو اداره می‌شد، از سال 1991 به بعد ضمن حفظ روابط خوب با مسکو تلاش کرد تا از زیر یوغ مسکو خارج شده و روابط با چین را بهبود بخشد. این «بندر خشک» جدیدترین اقدام در عمیق‌تر کردن روابط با چین است. تکمیل خط لوله نفت میان قزاقستان و چین در سال 2009 انحصار خط لوله روسی «Transneft» را شکست. این نور سلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان بود که احیای مسیر تجاری جاده ابریشم را پیشنهاد داد.
این رویکرد، یک رویکرد چند بعدی است: از یکسو، موجب آزادی قزاقستان و آزادی عمل این کشور در برابر روسیه می‌شود؛ از سوی دیگر؛ زمینه‌های پیوند و نزدیکی اقتصادی بیشتر را با چین فراهم می‌کند؛ در عین حال، قزاقستان به نقطه‌ای محوری در استراتژی سیاست خارجی چین در آسیای مرکزی تبدیل می‌شود؛ و در نهایت، احتمالا موجب رشک روسیه و در نهایت رقابت چین با این کشور می‌شود.
نویسنده نیویورک تایمز می‌افزاید: «ملی گرایان قزاق از این شکایت می‌کنند که کشورشان پس از کسب استقلال از مسکو ممکن است در مدار چین قرار بگیرد.» وقتی قزاقستان سال گذشته قانونی تصویب کرد که طی آن خارجی‌ها می‌توانند زمین‌هایی را به مدت طولانی اجاره کنند، تظاهرکنندگان به خیابان‌ها ریختند تا آنچه را که «بلعید زمین از سوی چینی‌ها» می‌نامیدند، مورد انتقاد قرار دهند. اکنون قزاقستان برخلاف میل ملی‌گرایان در مدار چین قرار گرفته است.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4232
