آربیتراژ در بازار بیت کوین

شرکت خدمات دریایی psdarya تقدیم می‌کند:

دنیای اقتصاد: ظهور آربیتراژ زمانی با راه‌اندازی بازارهای آتی بیت‌کوین، به آبیتراژ مکانی که چند سال در بازار جهانی این ارز رمزنهاد وجود داشت، افزوده شد تا امکان سودگیری از تفاوت قیمت، بیش از پیش مورد توج کارشناسان قرار گیرد. قیمت بیت‌کوین در کارگزاری‌های مختلف بسته به ارزی که معاملات براساس آن انجام می‌شوند، حجم معاملات براساس آن انجام می‌شوند، حجم معاملات روزانه و به طور کلی شرایط جغرافیایی و مکانی، تفاوت محسوسی داشته که در طول روزهای اخیر به 2 هزار دلار رسیده است. از طرف دیگر، افتتاح معاملات آتی بیت‌کوین از سوی دو گروه CME و Cboe، ظرف 10 روز گذشته، امکان بهره بردن از آربیتراژ زمانی را نیز مهیا ساخت؛ یک معامله‌گر در طور روزهای گذشته می‌توانست هر بیت‌کوین را با قیمت 18 هزار دلار از بازار نقدی خریداری کند و آن را در بازار آتی بالای 20 هزار دلار به فروش برساند. آربیتراژ به طور عمومی به سود بردن از تفاوت قیمت محسوس در بازارهای مالی و کالایی اطلاق می‌شود. به طور کلی دو نوع از آربیتراژ در اقتصاد مطرح هستند که به آبیتراژ مکانی و آربیتراژ زمانی معروف شده‌اند. زمانی که قیمت‌ یک کالا یا سرمایه مالی در بازارها، کارگزاری‌ها یا صرافی‌ها مختلف متفاوت باشد، امکان خرید با قیمت کمتر از یک بازار و فروش آن در بازاری که با قیمت‌های بالاتر فعالیت می‌کند، مهیا می‌شود. استفاده از این تفاوت قیمتی، آربیتراژ مکانی است. در حالت دیگر که قیمت یک کالا در بازار آنی یا نقدی با قیمت آن کالا در بازار آتی فاصله داشته باشد، برخی معامله‌گران اقدام به استفاده از فاصله قیمتی می‌کنند؛ به طوری که کالای مورد نظر را از بازار نقدی ارزان‌تر تهیه کرده، در بازار آتی با سررسید دلخواه به فروش می‌رسانند. نمونه‌های زیادی از آربیتراژ زمانی که در بازارهای مشتقه وجود داشته که هر یک دلایل خاصی داشته‌اند. با اینکه تئوری قیمت‌گذاری آربیتراژی، وجود هر دو نوع زمانی و مکانی را در نهایت به ثبات قیمت‌ها منتهی می‌داند؛ اما آیا این نظریه در خصوص ارزهای رمزنهادی مانند بیت‌کوین نیز تحقق خواهد یافت؟ توجه بسیاری از کارشناسان اقتصادی را به خود معطوف کرده است.

تفاوت قیمت جغرافیایی بیت‌کوین!

کارگزاری‌ها بسیاری در سراسر دنیا، معاملات بیت‌کوین را پشتیبانی می‌کنند. برخی از این کارگزاری‌ها معاملات را براساس دلار، یورو، ین یا هر ارز رایج دیگری معتبر می‌دانند و برخی نیز بدون تمرکز بر ارزی خاص، کلیه معاملات را پذیرا هستند. در کنار ازیاد کارگزاری‌ها و صرافی‌ها، تنوع شیوه‌های نرخ‌گذاری نیز در طول این سال‌ها تبدیل به عاملی شده که تنوع قیمت 18 هزار دلار تا 20 هزار دلار معامله می‌شد. در واقع این تفاوت قیمت 2 هزاری دلاری، امکان آربیتراژ مکانی را به طور فراگیر مهیا ساخته بود. در چنین شرایطی، یک معامله‌ می‌توانست از طریق کارگزاری Hitbit، بیت‌کوین را با قیمت 18 هزار دلاری خریداری کند و آن را در بازار Okcoin، با قیمت 20 هزار دلار به فروش برساند و سود زیادی از این آربیتراژ مکانی به جیب بزند. تفاوت قیمت بیت‌کوین در کارگزاری مختلف به دو مولفه اصلی مربوط می‌شود. اولین مولفه، ارزی است که برای خرید و فروش بیت‌کوین استفاده می‌شود. در حالتی که یک ارز پر نوسان، حجم زیادی از معاملات را تشکیل داده باشد، شناسایی ارزش واقعی آن ارز در بازه کوتاه‌مدت و دیدگاه بازارها نسبت به آینده، کیفیت و بازدهی آن ارز، قیمت‌های متفاوتی از بیت‌کوین را تولید می‌کند. در واقع، چشم‌انداز نسبت به ارزی که تراکنش‌های بیت‌کوینی را پشتیبانی می‌کند، به صورت مستقیم می‌تواند قیمت این ارز رمزنهاد را جابه‌جا کند. دومین مولفه‌ای که تفاوت قیمت‌ها را در کارگزاری‌های مختلف ناشی می‌شود، حجم معاملات روزانه‌ای است که از طریق آن کارگزاری انجام می‌پذیرند. هرچه یک کارگزاری روز خلوت‌تری داشته باشد، احتمال آنکه قیمت بیت‌کوین در این کارگزاری پایین‌تر از کارگزاری‌های دیگری که سهم بیشتری از بازار دارند ثبت شود، بیشتر است. با این اوصاف، آربیتراژ مکانی چند سالی است که در بازار بیت‌کوین وجود دارد؛ اما آنچه خبرهای مربوط به آربیتراژ را به صحنه اصلی بازارها بازگردانده، به وجود آمدن آربیتراژ زمانی پس از استقرار معاملات آتی شرکت Cboe و CME است.

ظهور آربیتراژ زمانی

یکشنبه هفته گذشته، معامله آتی بیت‌کوین برای اولین بار از سوی شرکت Cboe راه‌اندازی شد و بامداد دیروز نیز معامله آتی بیت‌کوین در نسخه «بورس کالای شیکاگو»، به را افتاد. به وجود آمدن بازار آتی بیت‌کوین به طور رسمی، با استقبال شدید معامله‌گران مواجه شد، به طوریی که سامانه Cboe، در بدو افتتاح از دسترس خارج شد. در حالی که هر بیت‌کوین در بازار نقدی حدود 17 هزار دلار معامله می‌شد، ارزش قراردادهای آتی با سررسید یک تا سه ماهه، بالای 18 هزار دلار ثبت می‌شد. این تفاوت قیمت بیش از 1000 دلار، سرآغاز گفت و گوهای پیرامون آربیتراژ زمانی در بازار بیت‌کوین را شکل داد. با این شرایط، یک معامله‌گر روز گذشته می‌توانست بیت‌کوین را در بازار نقدی با قیمت 18 هزار دلاری خریداری کرده، آن را با قیمت بیشتر از 10 هزار دلار طی قرارداد آتی با سررسید ژانویه(یک ماه بعد)، به فروش برساند. یکی از مدیران شرکت Cboe، دوشنبه هفته گذشته در خصوص آربیتراژ زمانی در بازار واکنش نشان داده بود. وی تئوری قیمت‌گذاری آربیتراژی را سبب ایجاد تعادل قیمت در روزهای آتی عنوان کرده بود و وجود تفاوت حداقل 1000 دلاری را موقتی دانسته بود. وجود تفاوت قیمت در بازار نقدی و بازار آتی در حالتی که قیمت آتی بیشتر از قیمتی آنی باشد به دو دلیل عمده در سطح بازارها وجود دارد. مهم‌ترین دلیلی که قیمت آتی را بیشتر از قیمت نقدی ثبت می‌کند، وجود تورم در شرایط معمول اقتصادی است. در واقع ارزش پول به مرور زمان با توجه به رشد احتمالی تورم، کاهش می‌یابد و همین عامل موجب می‌شود در حالت عادی قیمت آتی یک کالا بیشتر از قیمت آنی آن شود. دلیل دومی که به کمتر بودن قیمت‌های نقدی نسبت به قیمت‌های آتی مربوط است، هزینه انبار یا نگهداری نفت به مدت یک یا چند ماه تا سررسید آتی، ضرورت گران‌تر بودن قیمت آتی را نشان می‌دهد. اگر نفت در بازار نقدی 56 دلار و در بازار آتی 59 دلار معامله شود، بالطبع هزینه انبار هر بشکه تا 3 دلار صرفه اقتصادی نخواهد داشت؛ بنابراین طبیعی است که ارزش آتی نفت بیشتر از ارزش نقدی آن باشد. البته چشم‌انداز افزایشی در بازار یک کالا به طور عمومی ارزش آتی آن را بیشتر از ارزش آنی آن ثبت می‌کند که در خصوص بیت‌کوین تا حدودی صادق بوده است؛ اما این تفاوت قیمت نیز تا حدود خاصی طبیعی است. با بررسی دو دلیل رایج تفاوت ارزش آتی و نقدی در بازار بیت‌کوین، می‌توان نگاه دقیق‌تری به آربیتراژ زمانی انداخت. کاهش ارزش پول‌هایی که با بیت‌کوین مبادله می‌شوند، تا حدی بالاتر بودن قیمت در بازار آتی را توجیه می‌کند؛ اما نه به اندازه تفاوت 1000 دلاری. علاوه بر این، بیشترین معاملات بیت‌کوین همچنان براساس دلار آمریکا انجام می‌شود و سهم ارزش کشورهایی مانند ونزوپلا که درگیر بحران‌های ارزی هستند، در بازار بسیار اندک است. دلیل دوم که هزینه نگهداری یا ریسک نگهداری کالا است، نیز تا حدی گران‌تر بودن قیمت‌های آتی را توجیه می‌کند؛ چرا که پروسه پرداختف انتقال یا فعالیت در شبکه بیت‌کوین چندان ساده نیست و نیاز به دانش نسبی دارد. در طول سال‌های اخیر پرونده‌های زیادی در رابطه با گم‌شدن کلید امنیتی یا اطلاعات دیجیتالی بیت‌کوین‌ها گزارش شده است. کلیدهای امنیتی که مانند رمز عبور عمل می‌کنند، به همراه اطلاعات منحصربه‌فرد هر بیت‌کوین به اندازه‌ای طولانی و پیچیده هستند که کاربران باید این اطلاات را روی یک فلش یا هارد کوچک ثبت کنند؛ در صورتی که به هر دلیلی این اطلاعات از دست بروند، شخص دیگر قادر به بازیابی بیت‌کوین خود نخواهد بود و این بیت‌کوین به اصطلاح در شبکه گم می‌شود. پیچیدگی تراکنش‌های بیت‌کوینی می‌تواند دلیلی بر غلبه  قیمت‌های آتی بر قیمت‌های نقدی باشد؛ اما این دلیل نیز برای پوشش تفاوت قیمت بالای 1000 دلاری کافی نیست؛ بنابراین یک معامله‌گر که دانش لازم برای فعالیت در شبکه بیت‌کوین را دارا است، به راحتی می‌تواند آربیتراژ مکانی و زمانی موجود در کارگزاری‌ها و بازارهای نقدی و آتی سودگیری کند.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ شماره 4220